جو
جو یکی از مهم‌ترین غلات دنیا و عضو خانواده گندمیان است که سابقه کشت آن به هلال حاصلخیز (بین‌النهرین، ایران و ترکیه امروزی) برمی‌گردد. این گیاه از نظر مقاومت به شرایط سخت مانند خشکی، سرما و خاک‌های فقیر، نسبت به گندم و ذرت مقاوم‌تر است، به همین دلیل در مناطق مختلف جهان کشت می‌شود.
انواع جو
جو بر اساس شکل و نحوه استفاده به چند دسته تقسیم می‌شود:
جو پوست‌کنده – پوسته خارجی سختش جدا شده ولی سبوس و لایه‌های مغذی باقی مانده.
جو پرک‌شده – دانه‌ها بخارپز و پهن شده‌اند، سریع‌تر می‌پزند و در سوپ و آش استفاده می‌شوند.
جو مرواریدی – هم پوسته و هم بخشی از سبوس برداشته شده، سفیدتر و نرم‌تر است، ولی فیبر کمتری دارد.
جو سبز (جو جوانه‌زده) – دانه تازه سبز شده که سرشار از آنزیم‌ها و مواد فعال بیولوژیک است.
جو مالت – دانه جو جوانه زده و خشک‌شده که در صنایع نوشیدنی و شیرینی‌پزی کاربرد دارد.
ترکیبات و ارزش غذایی جو (در 100 گرم جو خام)
انرژی: حدود 354 کیلوکالری
پروتئین: 12 گرم
چربی: 2.3 گرم
فیبر: 17 گرم
کربوهیدرات: 73 گرم
ویتامین‌ها: ویتامین‌های گروه B، ویتامین E
مواد معدنی: آهن، فسفر، منیزیم، منگنز، روی، مس، سلنیوم
خواص و فواید جو برای سلامتی
حمایت از سلامت قلب
فیبر محلول جو (بتا-گلوکان) کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد و به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
کنترل قند خون
فیبر موجود در جو باعث کاهش سرعت جذب قند شده و نوسانات قند خون را کم می‌کند؛ برای دیابت نوع ۲ مفید است.
تقویت سیستم گوارشی
فیبر نامحلول موجود در جو باعث بهبود حرکات روده و پیشگیری از یبوست می‌شود.
کاهش وزن
فیبر بالا حس سیری طولانی ایجاد کرده و اشتها را کنترل می‌کند.
پیشگیری از سرطان‌های گوارشی
وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر باعث کاهش خطر برخی سرطان‌ها، به‌خصوص سرطان روده بزرگ، می‌شود.
تقویت استخوان‌ها
فسفر، منیزیم و کلسیم موجود در جو برای استحکام استخوان‌ها ضروری است.
کاربردهای جو در زندگی روزمره
در آشپزی: سوپ جو، آش جو، سالاد جو، نان جو، بلغور جو، حلیم جو
در صنایع غذایی: تولید مالت، ماءالشعیر، انواع شیرینی و بیسکویت
در دامپروری: خوراک دام و طیور
در طب سنتی: به عنوان ماده خنک‌کننده و مقوی معده، مصرف آب‌جو (بدون الکل) برای رفع عطش و گرمازدگی
شرایط کشت جو
آب‌وهوای مناسب: معتدل و خنک
خاک: با زهکشی خوب و pH کمی قلیایی
نیاز آبی: کمتر از گندم، مقاوم به خشکی
زمان کشت: پاییزه یا بهاره بسته به منطقه
نکات مهم در مصرف جو
.برای بهره‌مندی کامل از خواص، بهتر است جو به صورت کامل یا با حداقل فرآوری مصرف شود
.افراد دارای مشکلات گوارشی خاص بهتر است از پزشک یا متخصص تغذیه مشورت بگیرند
جو حاوی گلوتن است و برای بیماران مبتلا به سلیاک مناسب نیست
جو چیست و چه تفاوتی با گندم دارد؟
جو یک غله پر فیبر و مقوی است که نسبت به گندم گلوتن کمتری دارد و طعمش کمی ملایم‌تر و شیرین‌تر است.
جو چه خواصی برای سلامتی دارد؟
سرشار از فیبر محلول، ویتامین‌های گروه B، منیزیم و آنتی‌اکسیدان است؛ به بهبود هضم، کاهش کلسترول و کنترل قند خون کمک می‌کند.
آیا جو برای لاغری مفید است؟
بله. فیبر بالای جو باعث احساس سیری طولانی‌تر می‌شود و می‌تواند در کاهش وزن نقش داشته باشد.
جو برای بیماران دیابتی مناسب است؟
بله. شاخص گلیسمی جو پایین است و به تنظیم قند خون کمک می‌کند.
چه محصولاتی از جو به دست می‌آید؟
نان جو، سوپ جو، آرد جو، ماءالشعیر، بلغور جو، و جو پرک از محصولات رایج آن هستند.